Fouling

Fouling na hélice dun barco

Esta palabra inglesa que poderíamos traducir como ensuciado ou obstruído, úsase para designar as comunidade de seres vivos que crecen apegadas as infraestruturas humanas que están en contacto coa auga do mar, como os cascos dos barcos, tubarias, boias, etc. Tamén se usa biofouling.

Pode parecer unha cousa pouco importante pero ten unha grande importancia, sobre todo en augas “tan fértiles” coma as galegas. O crecemento do fouling provoca ganancia de peso (podendo chegar a afundir o obxecto) e deterioro do material do que está feito. Ademais nos obxectos con propulsión propia como os barcos, o fouling reduce a maniobrabilidade e a velocidade, co conseguinte aumento no consumo de combustible e perda de seguridade.

Para evitar o crecemento do fouling úsanse produtos químicos biocidas, son os coñecidos coloquialmente como “patente”. Dende os anos 70 comezouse a usar un tipo de pinturas antifouling moi efectivas cuns compostos denominados TBT ou compostos tributílicos. Estes compostos evitan a fixación das larvas, e polo tanto o crecemento do fouling, aínda que como se demostrou máis tarde, non só no barco no que é aplicado senón que ao diluirse na auga, evitan que as larvas se fixen tamén ás rochas. Ademais provoca imposex ou “sexo imposto” nos moluscos, ou sexa que a as femias desenrolen tanto o aparato sexual feminino como o masculino coa particularidade de que co tempo o aparato feminino se atrófia e os animais convértense en estériles. Dende principios dos 90 está prohibido utilizar estas pinturas en toda a unión europea e dende o 2003 está prohibida a súa utilización en todo o mundo, pero seguen a notarse hoxe os efectos destes compostos.

As comunidade típica do fouling nas nosas costas están formadas principalmente por Mytilus galloprivincialis (mexillón) e Balanus perforatus (arneirón). Aínda que estas son as especies chave, estas comunidades teñen outras asociadas como amphipodos caprélidos, anélidos poliquetos das familias Sigalionidae, Aphroditidae e Pholoidae, moluscos gasterópodos como Ocenebra erinácea, ou Nucella lapillus, moluscos nudibranquios como Facellina coronata, ascidias como Ciona intestinalis, etc

Obviamente a comunidade do fouling terá un número maior de especies canto máis tempo permaneza somerxido o obxecto. Estas comunidades teñen maior número de individuos e un crecemento máis rápido nas épocas primaverais, como acontece de xeito xeral en todos os hábitats das zonas temperadas.